Làng nghề truyền thống đan đát Trung Chánh, xã Cát Minh, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định tạo ra những sản phẩm mang bản sắc văn hóa đại diện vùng miền, thể hiện đời sống văn hóa lễ hội truyền thống, sinh hoạt cộng đồng góp phần tạo diện mạo, bản sắc riêng của địa phương đạt tiêu chí bản sắc văn hóa dân tộc.

Làng nghề truyền thống đan đát Trung Chánh thuộc thôn Trung Chánh nằm ở phía Bắc xã Cát Minh, huyện Phù Cát. Tổng số hộ dân trên địa bàn thôn Trung Chánh là 775 hộ với 3.304 nhân khẩu. Trong đó, số hộ dân có người tham gia làm nghề là 266 hộ với 597 lao động có độ tuổi dao động từ 40 đến 70 tuổi, chủ yếu là trung niên, người già, tập trung ở các xóm Trung Hiệp, Trung Nghi, Trung Nghĩa, Trung Thành, Trung Tâm, Trung Bình.

Làng nghề truyền thống đan đát Trung Chánh có lịch sử hình thành từ thời xa xưa, đây là nghề có tính chất cha truyền con nối lâu đời nay. Làng nghề đang được duy trì, bảo tồn và ngày càng phát triển, với các sản phẩm chủ lực như: Thúng, mủng, nong, nia, rổ, sàn, dừng...được làm từ nguyên liệu tre, mây sợi sẵn có của địa phương. Mỗi loại sản phẩm tạo ra đều có những công đoạn khác nhau, hình dáng khác nhau và mang những sắc thái và hình dáng đặc trưng riêng của Làng nghề mà không giống với các sản phẩm của địa phương khác.

rò chuyện với phóng viên Tạp chí Làng nghề Việt Nam, bà Nguyễn Thị Nhàn (51 tuổi) ở thôn Trung Chánh, xã Cát Minh, cho biết: Gia đình tôi đã trải qua 3 đời làm nghề đan đát. Nghề này hiện chủ yếu là người già, người trung niên thực hành truyền nghề, lớp thanh niên không còn mặn mà với nghề bởi thu nhập thấp và công việc vất vả. Các sản phẩm nghệ nhân làng nghề tạo ra chủ yếu phục vụ cho lao động sản xuất và sinh hoạt đời sống hàng ngày của người dân nông thôn (Thúng dùng làm vật dụng đong, chứa các sản phẩm nông nghiệp; nong dùng để phơi lúa, ngô, khoai; nia dùng để rê, vót, phân loại sản phẩm; rổ dùng đựng rau; sàn, dừng dùng để sàn lọc, phân loại sản phẩm). Ngoài ra, các sản phẩm từ nghề đan đát còn được sử dụng làm công cụ phục vụ cho các buổi văn hóa văn nghệ như: Múa hát, lễ hội đình, chùa, viết câu đối, vẽ mặt nạ, đạo cụ múa.

Sản phẩm đan đát của Làng nghề truyền thống Trung Chánh làm ra không chỉ phục vụ tại địa phương mà còn được đưa đi tiêu thụ ở nhiều vùng khác nhau như: Gia Lai, Đắk Lắk, Kontum và các tỉnh miền Đông, miền Tây Nam bộ. Ngoài ra, với tay nghề hiện có, hộ dân còn làm thêm nghề đan đát sản phẩm mây tre đan, ghế nhựa và cho thu nhập thêm lúc nông nhàn 120.000 đồng/người/ngày; vốn cho hoạt động nghề truyền thống rất thấp, chủ yếu sử dụng nguyên liệu hiện có tại địa phương; công nghệ đang áp dụng làm nghề chủ yếu là thủ công.

Phó Chủ tịch UBND xã Cát Minh Châu Văn Hùng chia sẻ: Nguồn nguyên liệu sản xuất chủ yếu của Làng nghề truyền thống đan đát Trung Chánh là sử dụng nguyên liệu sẵn có tại địa phương như mây, tre...do đó việc tác động của các nguyên liệu lên môi trường không đáng kể, không ảnh hưởng đến môi trường nhiều. Tuy nhiên, để thực hiện tốt công tác bảo vệ môi trường và đảm bảo tính bền vững, phát triển lâu dài của Làng nghề, UBND xã Cát Minh cam kết thực hiện đúng các biện pháp và bảo vệ môi trường trong Phương án bảo vệ môi trường đã được phê duyệt. Trong thời gian tới, xã Cát Minh tiếp tục duy trì và phát triển Làng nghề truyền thống đan đát Trung Chánh, nâng cao chất lượng, đa dạng hóa mẫu mã sản phẩm. Ngoài ra, với lợi thế tay nghề hiện có, chủ động liên hệ với các doanh nghiệp đan bàn, ghế nhựa công nghiệp tạo thêm thu nhập cho người dân lúc nông nhàn.

Làng nghề truyền thống đan đát Trung Chánh tạo ra sản phẩm mang bản sắc văn hóa đại diện vùng miền và thể hiện tính đặc trưng riêng của người dân thôn Trung Chánh. Tạo ra sản phẩm thể hiện đời sống văn hóa lễ hội truyền thống, sinh hoạt cộng đồng góp phần tạo diện mạo, bản sắc riêng của địa phương đạt tiêu chí bản sắc văn hóa dân tộc tại khoản 1, khoản 2 Điều 8 của Quyết định số 44, ngày 28/8/2018 của UBND tỉnh Bình Định.