Bình Định, một tỉnh ven biển miền Trung Việt Nam, nổi tiếng không chỉ với những thắng cảnh thiên nhiên hùng vĩ như Eo Gió, Kỳ Co, mà còn bởi nền văn hóa đa dạng, phong phú, thể hiện rõ nét qua các lễ hội truyền thống. Trong số đó, Lễ hội Đô thị Nước Mặn là một nét văn hóa độc đáo, thể hiện sự giao thoa giữa cuộc sống của người dân với thiên nhiên biển cả, phản ánh sự kiên cường, cần cù và tình đoàn kết cộng đồng. Khác biệt so với các lễ hội khác, Lễ hội Đô thị Nước Mặn không chỉ là một dịp lễ hội đơn thuần mà còn là một hoạt động mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, gắn liền với đời sống sinh hoạt, sản xuất và tín ngưỡng của người dân địa phương, đặc biệt là cộng đồng cư dân vùng nước mặn.
Lễ hội Đô thị Nước Mặn hay còn gọi là lễ hội chùa Bà. Lễ hội diễn ra tại thôn An Hòa, xã Phước Quang, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định. Đây là một lễ hội lớn lưu truyền từ thuở cảng thị Nước Mặn còn phồn vinh đến ngày nay. Lễ hội diễn ra 3 ngày: 30/1 và mùng 1-2/2 âm lịch hàng năm ở thôn An Hòa, xã Phước Quang. Lễ hội không chỉ tập trung tại một địa điểm cố định mà diễn ra rải rác tại các làng chài, xã ven biển thuộc tỉnh Bình Định, tạo nên một không gian văn hóa sôi động, rộng lớn. Đây chính là điểm đặc sắc khiến Lễ hội Đô thị Nước Mặn khác biệt so với các lễ hội truyền thống khác, mang tính cộng đồng cao và phản ánh chân thực đời sống của người dân.
Hoạt động chính trong Lễ hội Đô thị Nước Mặn: Sự kết hợp hài hòa giữa tín ngưỡng và đời sống
Lễ hội Đô thị Nước Mặn không chỉ đơn thuần là những nghi lễ mang tính chất tâm linh mà còn là sự kết hợp hài hòa giữa tín ngưỡng và đời sống thường nhật của cộng đồng. Các hoạt động chính trong lễ hội bao gồm:
Lễ cúng tế thần biển: Đây là nghi lễ quan trọng nhất, thể hiện lòng biết ơn của ngư dân đối với thần biển - người đã ban cho họ sự may mắn, bội thu trong nghề cá. Nghi lễ thường được thực hiện trang trọng tại các đền, miếu thờ thần biển hoặc ngay trên các chiếc thuyền đánh cá, với sự tham gia của các chức sắc tôn giáo và toàn bộ cộng đồng ngư dân. Các lễ vật dâng lên thần biển thường là sản vật của biển cả như hải sản tươi sống, hoa quả và rượu cần.
Các trò chơi dân gian: Lễ hội còn là dịp để người dân địa phương cùng nhau tham gia các trò chơi dân gian truyền thống như kéo co, đẩy gậy, bài chòi,..tạo nên không khí náo nhiệt, vui tươi. Những trò chơi này không chỉ giúp mọi người thư giãn, giải trí sau những ngày lao động vất vả mà còn là dịp để duy trì và phát triển các giá trị văn hóa truyền thống.
Các hoạt động văn nghệ: Âm nhạc và các tiết mục văn nghệ truyền thống cũng góp phần làm nên sức sống của lễ hội. Những bài hát ca ngợi biển cả, ca ngợi cuộc sống lao động của ngư dân, những điệu múa truyền thống được biểu diễn trong không khí sôi nổi, thu hút sự tham gia của đông đảo người dân.
Triển lãm sản phẩm địa phương: Lễ hội cũng là cơ hội để người dân địa phương trưng bày và giới thiệu các sản phẩm đặc trưng của vùng đất này, như các loại hải sản tươi sống, các món ăn truyền thống, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ,..Điều này không chỉ giúp quảng bá hình ảnh, sản phẩm của địa phương mà còn tạo thêm thu nhập cho người dân.
Ý nghĩa và giá trị của Lễ hội Đô thị Nước Mặn đối với du lịch Bình Định
Lễ hội Đô thị Nước Mặn không chỉ là một di sản văn hóa quý báu của người dân Bình Định mà còn là một điểm đến hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước. Việc tham gia lễ hội sẽ giúp du khách: Du khách có cơ hội tìm hiểu và trải nghiệm một nét văn hóa đặc sắc, khác biệt của vùng đất Bình Định, hiểu hơn về đời sống, tín ngưỡng và những giá trị văn hóa truyền thống của người dân địa phương. Lễ hội thường được tổ chức tại các làng chài ven biển, cho phép du khách được tận hưởng vẻ đẹp hoang sơ, thơ mộng của biển cả, những bãi cát trắng mịn và không khí trong lành. Lễ hội là cơ hội tuyệt vời để du khách được thưởng thức các món ăn đặc sản của vùng biển Bình Định, được chế biến từ những nguyên liệu tươi ngon nhất. Việc quảng bá và phát triển Lễ hội Đô thị Nước Mặn sẽ góp phần thúc đẩy du lịch bền vững tại Bình Định, tạo thêm công ăn việc làm và thu nhập cho người dân địa phương, đồng thời bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống.
Sau hơn 400 trăm năm tồn tại. Lễ hội Đô thị Nước Mặn đã trở thành tài sản văn hóa quý báu mà ông cha để lại, thể hiện đậm đà bản sắc dân tộc. Hiện nay lễ hội này được biết đến rộng rãi và thu hút khách du lịch đến ngày một nhiều.
Lễ hội Đô thị Nước Mặn là một lễ hội độc đáo, phản ánh rõ nét đời sống văn hóa, tinh thần của người dân Bình Định. Với sự kết hợp hài hòa giữa tín ngưỡng, đời sống cộng đồng và các hoạt động văn hóa nghệ thuật, lễ hội này không chỉ là một di sản văn hóa quý báu mà còn là một điểm đến du lịch hấp dẫn, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn hóa đa dạng của Việt Nam. Việc bảo tồn và phát triển Lễ hội Đô thị Nước Mặn là trách nhiệm của cả cộng đồng, nhằm giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống quý báu cho các thế hệ mai sau.
@ Bản quyền thuộc về Đồng hương Bình Định - TpHCM