Tháp Bánh Ít, còn được biết đến với tên gọi Tháp Bạc hay Yang Mtian, là cụm tháp cổ kính mang đậm dấu ấn văn hóa Chăm Pa, nằm tại thôn Đại Lộc, xã Phước Hiệp, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định. Chỉ cách thành phố Quy Nhơn khoảng 20km về phía Tây Bắc, công trình này không chỉ là biểu tượng văn hóa mà còn là điểm du lịch hấp dẫn cho những ai đam mê khám phá lịch sử và kiến trúc.

Dấu ấn lịch sử và ý nghĩa tên gọi của Tháp Bánh Ít

Được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XI - đầu thế kỷ XII, Tháp Bánh Ít là minh chứng cho sự phát triển rực rỡ của vương quốc Chăm Pa thời kỳ này. Cái tên “Bánh Ít” xuất phát từ hình dáng của tháp, gợi nhớ đến chiếc bánh ít truyền thống của người dân Bình Định.

Tháp từng là nơi thờ cúng các vị thần Hindu như Shiva, Vishnu, Ganesha và tổ chức các nghi lễ tôn giáo. Với chiều cao 22m của tháp chính, nơi đây được công nhận là Di tích Kiến trúc Nghệ thuật cấp Quốc gia vào năm 1982 và vinh dự được đưa vào danh sách "1.001 công trình kiến trúc phải đến trong đời" của nhóm tác giả người Anh.

Kiến trúc độc đáo của tháp Bánh Ít

Tháp Bánh Ít gồm bốn tòa tháp khác nhau: Tháp Chính (Kalan), Tháp Cổng (Gopura), Tháp Bia (Posah) và Tháp Hỏa (Kosagrha). Mỗi công trình có thiết kế riêng, mang đậm dấu ấn văn hóa và tín ngưỡng của người Chăm Pa.

Tháp Chính (Kalan)

Tháp Chính là công trình lớn nhất và quan trọng nhất trong cụm tháp, cao gần 30m, được xây dựng trên đỉnh đồi. Tháp có cửa chính hướng Đông – nơi mặt trời mọc, tượng trưng cho sự sống và thần linh. Ba mặt còn lại có các cửa giả được chạm khắc hoa văn tinh xảo.

Phần mái tháp được thiết kế theo phong cách đặc trưng của nghệ thuật Chăm Pa, với các phù điêu thể hiện hình tượng thần linh, như Kala hay Hanuman. Bên trong tháp là bức tượng thần Shiva – biểu tượng của quyền năng và sự sáng tạo trong Hindu giáo.

Tháp Cổng (Gopura)

Nằm dưới chân đồi, Tháp Cổng cao khoảng 13m, có hình vuông, mái tháp được chạm khắc hình bông hoa cách điệu. Đây là nơi đón tiếp tín đồ trước khi bước vào khu vực thờ cúng chính. Vòm cổng của tháp cao vút, hướng thẳng lên trời, tạo nên cảm giác hùng vĩ và trang nghiêm.

Tháp Bia (Posah)

Tháp Bia cao hơn 10m, có cấu trúc vuông vức với bốn cửa đối xứng ở bốn phương Đông, Tây, Nam, Bắc. Điểm đặc biệt của tháp là phần mái thu nhỏ dần lên trên, mỗi tầng mái được trang trí bằng các hàng bầu lọ cong, tạo nên vẻ đẹp hài hòa và khác biệt. Đây từng là nơi lưu giữ bia ký khắc ghi công lao của các vị vua Chăm và các nghi lễ tôn giáo.

Tháp Hỏa (Kosagrha)

Tháp Hỏa là tòa tháp hình chữ nhật duy nhất trong quần thể, cao khoảng 10m, dài 12m và rộng 3m. Nơi đây được xây dựng để lưu giữ và chuẩn bị đồ tế lễ. Dù nhỏ hơn Tháp Chính, công trình này vẫn mang nét đặc trưng riêng với các đường nét khắc chạm tỉ mỉ.

Tháp Bánh Ít không chỉ là nơi thờ cúng các vị thần Hindu giáo như Shiva, Vishnu và Ganesha, mà còn phản ánh đỉnh cao nghệ thuật kiến trúc Chăm Pa. Những phù điêu, hoa văn chạm khắc trên tháp đều chứa đựng thông điệp tôn giáo và tâm linh, đồng thời thể hiện tài hoa của người Chăm trong việc xây dựng bằng gạch nung – một kỹ thuật độc đáo khó tái hiện ngày nay.

Kinh nghiệm cho chuyến tham quan Tháp Bánh Ít thêm trọn vẹn

Để chuyến khám phá Tháp Bánh Ít trở nên thú vị và ý nghĩa, hãy lưu lại những kinh nghiệm mà chúng tôi chia sẻ dưới đây. Từ việc chuẩn bị hành trang, tôn trọng di tích, cho đến mẹo chụp ảnh “sống ảo,” mọi thứ sẽ giúp bạn tận hưởng trọn vẹn vẻ đẹp của di sản văn hóa này!

Trang phục và vật dụng cần chuẩn bị

Tháp Bánh Ít là một khu di tích ngoài trời, thường xuyên chịu ảnh hưởng của nắng gắt miền Trung, vì thế bạn cần chọn trang phục phù hợp. Hãy ưu tiên những bộ quần áo thoáng mát, nhẹ nhàng với chất liệu thấm hút mồ hôi như cotton hoặc lanh. Đi kèm với đó, bạn nên mang theo mũ rộng vành, ô (dù), kem chống nắng và khẩu trang để bảo vệ làn da.

Việc di chuyển trên địa hình đồi dốc yêu cầu giày dép chắc chắn, vì vậy giày thể thao hoặc dép đế bằng là lựa chọn tối ưu. Đừng quên chuẩn bị một chai nước uống và một ít đồ ăn nhẹ để đảm bảo năng lượng trong suốt hành trình khám phá.

Tôn trọng và bảo vệ di tích

Tháp Bánh Ít là một công trình văn hóa – lịch sử quý giá, vì vậy mỗi du khách đều cần có ý thức bảo vệ di tích này. Hãy tránh việc chạm tay vào các phù điêu, tượng thần hoặc bất kỳ chi tiết kiến trúc nào nhằm giữ gìn chúng luôn bền đẹp. 

Bên cạnh đó, không được viết, vẽ bậy hoặc xả rác tại khu vực tham quan. Việc giữ gìn vệ sinh và bảo vệ cảnh quan chung không chỉ giúp Tháp Bánh Ít duy trì vẻ đẹp mà còn góp phần tôn vinh giá trị di sản văn hóa.

Tìm hiểu thông tin trước chuyến đi

Trước khi bắt đầu hành trình, bạn nên tìm hiểu một số thông tin về Tháp Bánh Ít để chuyến đi thêm phần ý nghĩa. Việc thuê hướng dẫn viên địa phương là một lựa chọn tốt, giúp bạn hiểu rõ hơn về lịch sử, kiến trúc và những câu chuyện thú vị xoay quanh di tích này. Nếu không, bạn cũng có thể tra cứu tài liệu trên internet hoặc sách báo để tự mình khám phá những giá trị độc đáo của công trình.

Gợi ý chụp ảnh “sống ảo”

Tháp Bánh Ít là nơi lý tưởng để lưu giữ những bức ảnh đẹp mang phong cách cổ kính và thơ mộng. Với quần thể tháp độc đáo giữa thiên nhiên xanh mát, bạn có thể thỏa sức sáng tạo với nhiều góc chụp khác nhau.

• Chụp toàn cảnh cụm tháp từ xa: Vị trí chân đồi hoặc các điểm cao gần đó là nơi lý tưởng để lấy toàn bộ quần thể tháp Bánh Ít. Thời điểm đẹp nhất để chụp là buổi sáng sớm hoặc chiều muộn, khi ánh sáng dịu nhẹ, giúp bức ảnh trở nên lung linh hơn.
• Chụp cận cảnh các chi tiết kiến trúc: Các chi tiết như cửa vào, hoa văn, phù điêu chạm khắc tinh xảo sẽ nổi bật hơn khi bạn sử dụng chế độ chụp cận cảnh.
• Chụp ảnh với cánh đồng lúa: Nằm giữa cánh đồng lúa xanh mướt, Tháp Bánh Ít hiện lên như một bức tranh thơ mộng. Hãy tận dụng background thiên nhiên này để tạo nên những bức ảnh đậm chất “thơ”.
• Chụp ảnh với background là tháp cổ: Dựa vào sự đối lập giữa vẻ cổ kính của tháp và trang phục hiện đại của bạn, bạn có thể tạo nên những bức ảnh đầy tính nghệ thuật và độc đáo.

Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và ý thức tôn trọng di tích, chuyến tham quan Tháp Bánh Ít chắc chắn sẽ trở thành một trải nghiệm đáng nhớ. Không chỉ được khám phá vẻ đẹp cổ kính, bạn còn có cơ hội lưu giữ những kỷ niệm tuyệt vời qua từng khung hình. Hãy dành thời gian ghé thăm di sản này nhé.

Gu Vietnam